Σχετικά με την Λίπανση της Ντομάτας

Γενικά

Η τομάτα είναι ένα φυτό που θέλει πλούσιο χώμα και αρκετή λίπανση. Πάντα αποδίδει καλύτερα όταν ο παραγωγός της παρέχει άφθονα θρεπτικά στοιχεία σε όλη την διάρκεια της καλλιέργειας.

Αυτό το σημείωμα, σκοπό έχει να δώσει κάποιες γενικές αρχές για την λίπανση της τομάτας. Σε κάθε περίπτωση, ο επαγγελματίας παραγωγός, πρέπει να βασισθεί σε ανάλυση εδάφους και τις συμβουλές του γεωπόνου – τεχνικού του συμβούλου.

Οι Ανάγκες της Ντομάτας σε λίπασμα:

Στην τομάτα, μπορούμε να διακρίνουμε 4 περιόδους με διαφορετικές ανάγκες σε θρεπτικά στοιχεία:

1. Από την φύτευση μέχρι το δέσιμο του πρώτου σταυρού (περίπου 4 εβδομάδες) υπάρχει μικρή ζήτηση για αφομοίωση θρεπτικών στοιχείων.
2. Μετά και μέχρι τον σχηματισμό της τελευταίας ταξιανθίας (στην περίπτωση που καλλιεργούμε ως τον 13^ο σταυρό: περίπου 9 εβδομάδες) και την συλλογή των φρούτων των πρώτων σταυρών, υπάρχει μεγάλη ζήτηση αζώτου και φωσφόρου και πολύ μεγάλη ζήτηση καλίου.
3. Ακολούθως και μέχρι το 85% της συλλογής, περίπου 5 εβδομάδες, η ζήτηση για κάλιο είναι μικρή, κανονική για τον φωσφόρο και μεγάλη ζήτηση για άζωτο, ασβέστιο και μαγνήσιο.
4. Μέχρι το τέλος της καλλιεργείας, κάπου άλλες 2 εβδομάδες, καθώς σταματά η δημιουργία ξηρής μάζας, σταματά η ζήτηση για θρεπτικά στοιχεία. Μόνο ο φωσφόρος απορροφάται σε κανονικά επίπεδα, ενώ υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ασβέστιο.

Προφανώς, υπάρχουν μικρές διαφορές στην διάρκεια αυτών των φάσεων αναλόγως αν πρόκειται για αναρριχώμενη ή χαμηλή ντομάτα.

Οργανική Ουσία

Η ντομάτα αποδίδει καλύτερα σε εδάφη πλούσια σε οργανική ουσία. Αν είναι δυνατόν, σκορπίστε 5 εκατοστά από κομπόστ ή άλλη αντίστοιχη οργανική ύλη και ενσωματώστε την στα πάνω 10-15 cm του εδάφους.

Στην περίπτωση της αγελαδινής κοπριάς, συνιστάται να αποφεύγονται ποσότητες άνω των 4 τόνων το στρέμμα για να αποφευχθούν υπερβολικές ποσότητες αζώτου.

Εννοείται ότι σε υπαίθρια καλλιέργεια συνιστάται και δίνει καλά αποτελέσματα μία επίσπορη χλωρή λίπανση που θα ενσωματωθεί ένα μήνα πριν την φύτευση. Σε αυτήν την περίπτωση θα χρειασθεί λίγο επιπλέον νιτρικό άζωτο, καθώς αναλώνεται πολύ από τους μικροοργανισμούς που αποδομούν την χλωρή λίπανση.

Τα επιμέρους θρεπτικά στοιχεία

1.      Άζωτο

Από την έναρξη της καρποδέσεως, η ζήτηση είναι πολύ μεγάλη και βαίνει μειούμενη προς το τέλος.

Η χορήγηση πολύ μεγάλων ποσοτήτων οδηγεί τα φυτά σε βλαστητική ανάπτυξη και μειωμένη καρποφορία.

Η μορφή του αζώτου μας βοηθά να ελέγξουμε την ανάπτυξη των φυτών. Όταν το νιτρικό άζωτο είναι πάνω από 75% του συνολικού, τα φυτά αναπτύσσονται συμπαγώς, με μικρότερα μεσογονάτια και με ωραίο σκούρο πράσινο χρώμα. Το αμμωνιακό άζωτο (και η ουρία) κάνουν τα φυτά να αναπτύσσονται με μεγάλα μεσογονάτια και ανοιχτοπράσινο χρώμα.

Ο παραγωγός μπορεί να παίζει ανάμεσα στις δύο μορφές του αζώτου, αναλόγως την ανάπτυξη που θέλει να δώσει στην φυτεία.

2.      Φωσφόρος

Τα φρούτα της τομάτας περιέχουν περισσότερο από 75% του συνολικού φωσφόρου.

Οι σημαντικές δόσεις φωσφόρου ευνοούν το ριζικό σύστημα και την πρωιμότητα. Ο περισσότερος φωσφόρος πρέπει λοιπόν να δίνεται στην αρχή της καλλιέργειας.

Εάν η θερμοκρασία του εδάφους είναι χαμηλή, παρεμποδίζεται η πρόσληψη φωσφόρου και γι αυτό τα κρυωμένα φυτά παρουσιάζουν το χαρακτηριστικό μωβ χρώμα της ελλείψεως φωσφόρου.

3.      Κάλιο

Πολλοί θεωρούν ότι το κάλιο βελτιώνει την ποιότητα, την γεύση και τον χρωματισμό. Βοηθά και το ριζικό σύστημα, όπως ο φωσφόρος.

Η τομάτα χρειάζεται περισσότερο κάλιο τις βραχείες ημέρες του χρόνου, 2 ή 3 φορές περισσότερο από όσο άζωτο.

Η έλλειψη καλίου μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα χρωματισμού στους καρπούς. Η περίσσεια σε έλλειψη Μαγνησίου.

4.      Μαγνήσιο

Μία καλή λίπανση με Μαγνήσιο βοηθά να είναι πιο σφικτοί οι καρποί.

5.      Ασβέστιο

Η έλλειψη ασβεστίου, μπορεί να οδηγήσει στην ξηρή κορυφή της τομάτας.

Την έλλειψη ασβεστίου την αντιμετωπίζουμε με ράντισμα 4 g ανά λίτρο άνυδρου χλωριούχου καλίου ή 7,5 έως 10 g ανά λίτρο νιτρικού ασβεστίου.

Φυλλοδιαγνωστική

Ο ακόλουθος πίνακας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση των επιπέδων των θρεπτικών στοιχείων της καλλιεργείας μας.

Φυσιολογικά επίπεδα και τροφοπενίες θρεπτικών στοιχείων

ADAS “Diagnosis of Mineral Disorders in Plants”, London 1987

Τι λίπασμα να χρησιμοποιήσω;

Ο τύπος του λιπάσματος εξαρτάται από την σύσταση του εδάφους. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται ανάλυση εδάφους. Εδώ, καθώς δεν γνωρίζουμε τις συνθήκες στον αγρό ή θερμοκήπιό σας, δεν μπορούμε παρά να αναφέρουμε μερικές γενικές αρχές ή ενδεικτικές λιπάνσεις.

Αν το έδαφος είναι ισορροπημένο ή έχει επαρκή περιεκτικότητα αζώτου, τότε συνιστάται να χρησιμοποιήσετε ένα λίπασμα με λιγότερο άζωτο και περισσότερο φωσφόρο. Αν το έδαφος είναι κάπως φτωχό σε άζωτο, χρησιμοποιείστε ένα ισορροπημένο λίπασμα.

Πολλές φορές, κακώς, ο παραγωγός δεν έχει καιρό ή δεν θέλει να κάνει ανάλυση εδάφους. Τότε πρέπει να κάνει μία εικασία: αν δεν είχε πρόβλημα παλαιότερα σε τομάτες, μπορεί να υποθέσει ότι το έδαφός του είναι ισορροπημένο και να δώσει ένα λίπασμα με περισσότερο φωσφόρο.

Χρειάζεται προσοχή όταν δίνετε άζωτο στην ντομάτα. Αν δώσετε πολύ άζωτο, θα έχετε πλούσια βλάστηση με ανοιχτοπράσινο χρώμα και λίγες ντομάτες.

Αποφεύγετε τα λιπάσματα με χλώριο, πχ χλωριούχο κάλιο. Η ντομάτα δεν αγαπάει καθόλου το χλώριο.

Παραδείγματα Λιπάνσεως Ντομάτας

Συνιστώμενη Λίπανση Τομάτας ανά στρέμμα σε μονάδες:

(Henri Zuang, CTIFL : “Fertilisation des Cultures Légumières”)

Με βάση αυτόν τον πίνακα των αναγκών της ντομάτας σε θρεπτικά στοιχεία, η λίπανση θα μπορούσε να γίνει ως ακολούθως:

Υπαίθρια φρέσκια τομάτα:

• Πριν την φύτευση: δίνουμε το σύνολο του φωσφόρου και τα 4/5 του καλίου.
• Στην φύτευση: 6 μονάδες αζώτου (ένα μέρος με το λίπασμα στο πρώτο πότισμα)
• Στην παραγωγή:
  • Το υπόλοιπο άζωτο σε 2 ή 3 δόσεις, ξεκινώντας από την άνθιση του πρώτου σταυρού
  • Το υπόλοιπο του καλίου στην μέση της συγκομιδής.
• Αν κρατήσουμε την καλλιέργεια πέρα από τον πέμπτο σταυρό, δίνουμε κάθε 10 μέρες άζωτο και κάλιο.

Τομάτα Θερμοκηπίου:

Ανοιξιάτικη καλλιέργεια:

Θέλουμε να ξεκινήσουμε με μία καλή λίπανση σε φωσφόρο και κάλιο, ενώ την ίδια στιγμή οι δόσεις του αζώτου δεν πρέπει να ξεπερνούν τις 5 μονάδες.

Ο φωσφόρος μπορεί να δοθεί σε μία δόση αν η συνολική ανάγκη είναι μέχρι 20 μονάδες το στρέμμα και το έδαφος δεν είναι ασβεστούχο.

Το άζωτο και το κάλιο πρέπει να διαμοιράζονται από τον πρώτο σταυρό έως 15 ημέρες πριν το τέλος της καλλιέργειας ώστε ο λόγος αζώτου προς κάλιο να είναι 1:2 μέχρι και τον τέταρτο σταυρό και 1 από την ανάπτυξη των καρπών του τέταρτου σταυρού.

Φθινοπωρινή καλλιέργεια (φύτευση τέλος Ιουλίου):

Καθώς το καλοκαίρι έχουμε σημαντική νιτροποίηση, αν το έδαφος περιέχει περισσότερο από 50 ppm αζώτου, η βασική λίπανση δεν πρέπει να περιέχει άζωτο.

Επίσης, αυτή την εποχή έχουμε καλή απορρόφηση φωσφόρου καθώς και σημαντικά υπόλοιπα θρεπτικών στοιχείων από την ανοιξιάτικη καλλιέργεια. Μπορεί να μη χρειάζεται βασική λίπανση.

Οι λιπάνσεις κατά την διάρκεια της παραγωγής είναι μικρότερες από την άνοιξη, καθώς η παραγωγή είναι μικρότερη. Έτσι, το συνολικό άζωτο για την λίπανση μπορεί να κυμαίνεται από 30 έως 40 μονάδες, ο φωσφόρος από 0 έως 10 μονάδες και το κάλιο από 40 έως 60 μονάδες το στρέμμα.

Βιβλιογραφία:

1. Henri Zuang, CTIFL, “La Fertilisation des Cultures Légumières”, Paris 1982
2. Geoffrey Winsor, Peter Adams, ADAS, “Diagnosis of Mineral Disorders in Plants”, London, 1987
3. Fiche Technique : Tomate sous Serre
4. Optimisation De La Fertilisation Et Essais De Variétés Pour La Production De Tomates En Grands Tunnels