Η μελιτζάνα ανήκει στην οικογένεια των Σολανωδών και είναι συγγενής τόσο με την τομάτα όσο και με την πατάτα. Γι’ αυτό και δεν μπαίνει στην αμειψισπορά μετά από τομάτα, πατάτα ή πιπεριά. Συνιστάται η 4ετής αμειψισπορά.

Φαίνεται ότι εξημερώθηκε προϊστορικώς από τον στρύχνο, δύο φορές, στην Νότια Ασία και την Ανατολική Ασία, από όπου οι Άραβες την έφεραν στην Ευρώπη.

Αν και στις τροπικές περιοχές καλλιεργείται σαν πολυετές φυτό, στην Ελλάδα το καλλιεργούμε σαν ετήσιο διότι δεν αντέχει τον χειμώνα στις περισσότερες περιοχές.

Πολλές φορές, ειδικώς στις παραδοσιακές ποικιλίες, η μελιτζάνα παρουσιάζει μία πικρίλα που οφείλεται σε νικοτινοειδή αλκαλοειδή. Τα σύγχρονα υβρίδια, όμως, δεν παρουσιάζουν πικρίλα και δεν χρειάζονται ξεπίκρισμα.

Οι μελιτζάνες περιέχουν νικοτίνη, αλλά πρέπει κάποιος να φάει 8-9 kg για να πάρει νικοτίνη όση έχει ένα τσιγάρο!

Οι καρποί της μελιτζάνας έρχονται σε ποικιλία μεγεθών και σχημάτων, από μακριές έως ωοειδείς (φλάσκες) και με ποικιλία χρωμάτων από άσπρο σε κίτρινο, σε πράσινο, σε ανοιχτό μοβ και σε σκούρο μοβ-μαύρο.

Εμπορικώς, οι μελιτζάνες διακρίνονται σε φλάσκες (στρογγυλές, σε σχήμα δακρύου και ενδιάμεσες) και σε μακριές. Η διάκριση αυτή δεν έχει βοτανικό χαρακτήρα και αντικατοπτρίζει τις επιλογές των καταναλωτών.